دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمانشاه

مرکز آموزشی و درمانی معتضدی

پیش نویس منشور پیشنهادی حقوق بیمار در ایران

محور اول: دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است که باید:

1-1)            شایسته شان و منزلت انسان و با احترام به ارزش ها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد.

1-2)           بر پایه ی صداقت، انصاف، ادب و مهربانی باشد.

1-3)          فارغ از هرگونه تبعیض قومی، فرهنگی، مذهبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد.

1-4)           براساس دانش روز باشد.

1-5)          مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد.

1-6)           توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت های درمانی بیمار باشد.

1-7)          مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد.

1-8)          به همراه تأمین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج باشد.

1-9)           توجه ویژه ای به حقوق گروه های آسیب پذیر جامعه از جمله کودکان، زنان باردار، سالمندان، بیماران روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد.

1-10)         در سریع ترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد.

1-11)         با در نظر گرفتن متغیرهای چون زبان، سن و جنس بیمار باشد.

1-12)        در مراقبت های اورژانسی، بدون توجه به هزینه ی آن صورت گیرد.

1-13)       در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارائه خدمات مناسب ممکن نباشد، پس از ارائه ی خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهزتر فراهم گردد.

1-14)        در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیمار غیر قابل برگشت و مرگ قریب الوقوع باشد با هدف حفظ آسایش وی ارائه گردد. که منظور: کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانواده اش در زمان احتضار می باشد. بیمار در حال احتضار حق دارد در آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که می خواهد همراه گردد.

محور دوم: اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد :

1-2) محتوای اطلاعات باید شامل موارد ذیل باشد :

1-1-2) مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش

2-1-2) ضوابط و هزینه های قابل پیش بینی، اعم از خدمات درمانی، غیردرمانی، ضوابط بیمه و معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش

3-1-2) نام، مسئولیت و رتبه ی حرفه ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار، دانشجو و ارتباط حرفه ای آن ها با یکدیگر

4-1-2) روش های تشخیصی، درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش، عوارض ، تشخیص بیماری، پیش آگهی و کلیه ی اطلاعات تأثیرگذار در روند تصمیم گیری بیمار

5-1-2) نحوه ی دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان

6-1-2) کلیه اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند

7-1-2) ارائه آموزش های ضروری برای استمرار درمان.

2-2) نحوه ی ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد:

1-2-2) اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار: از جمله اضطراب، درد و ویژگی های فردی، از جمله زبان، تحصیلات، و توان درک بیمار، در اختیار وی قرار گیرد، مگر اینکه:

-          تأخیر در شروع درمان، سبب آسیب به بیمار گردد. (در این صورت انتقال اطلاعات پس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود) .

-          بیمار علی رغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار محترم شمرده شود.

-          عدم اطلاع بیمار و همراه وی، سایرین را در معرض خطر قرار دهد.

2-2-2) بیمار می تواند به تصویر کلیه ی اطلاعات ثبت شده در پرونده ی بالینی خود، دسترسی داشته باشد و آن را دریافت نموده و تصحیح اشتباهات مندرج آن را درخواست نماید.

محور سوم: حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت، باید محترم شمرده شود :

1-3) محدوده انتخاب و تصمیم گیری درباره موارد ذیل می باشد:

1-1-3) انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائه کننده ی خدمات سلامت در چهارچوب ضوابط

2-1-3) انتخاب و نظر خواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور

3-1-3) شرکت یا عدم شرکت در پژوهش های زیستی با اطمینان از اینکه تصمیم گیری وی، تأثیری در تداوم و نحوه دریافت خدمات سلامت ندارد.

4-1-3) قبول با رد درمان های پیشنهادی پس از آگاهی از عوارض ناشی از پذیرش با رد آن، مگر در موارد خود کشی با مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را در معرض خطر جدی قرار می دهد.

5-1-3) اعلام نظر قبلی در مورد اقدامات درمانی آنی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیم گیری می باشد ثبت و به عنوان راهنمای اقدامات پزشکی مد نظر ارائه کنندگان خدمات سلامت جایگزین نظر بیمار قرار گیرد.

2-3) شرایط انتخاب و تصمیم گیری شامل موارد ذیل می باشد :

1-2-3) انتخاب و تصمیم گیری بیمار باید آزادانه، آگاهانه و مبتنی بر دریافت اطلاعات کافی و جامع( مذکور در بند دوم) باشد.

2-2-3) پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی جهت تصمیم گیری و انتخاب داده شود.

محور چهارم: ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداری باشد :

1-4) رعایت اصل رازداری راجع به کلیه اطلاعات مربوط بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد.

2-4) در کلیه ی مراحل مراقبت اعم از تشخیصی/ درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود. بدین منظور کلیه ی امکانات لازم جهت تضمین حفظ حریم خصوصی بیمار فراهم گردد.

3-4) فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادی که به حکم قانون مجاز می شوند می توانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند.

4-4)بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمد خود را همراه داشته باشد. همراهی یکی از والدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودک می باشد مگر اینکه این امر برخلاف ضرورت های پزشکی باشد.

محور پنجم: دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایت حق بیمار است :

1-5) هر بیمار حق دارد در صورت نقض حقوق خود، بدون اختلال در کیفیت دریافت خدمات ، به مقامات ذی صلاح شکایت نماید.

2-5) بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود اگاه شوند.

3-5) خسارت ناشی از خطای ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات، در کوتاه ترین زمان ممکن جبران شود.

مرکز آموزشی، درمانی معتضدی