تعاریف و مفاهیم حاکمیت بالینی

حاکمیت بالینی که در اصل در خدمات ملی سلامت انگلستان ایجاد شده است، واژه ای برای توصیف رویکردی نظامند جهت حفظ و ارتقاء کیفیت مراقبت بیماران در نظام سلامت است. از سایر تعاریفی که در خصوص حاکمیت بالینی مطرح شده است می توان به موارد زیر اشاره نمود:

- حاکمیت بالینی، ابزار دستیابی به کیفیت پاسخگو و محمل اصلی ارتقاء مستمر کیفیت مراقبت از بیمار.

- کانیسم قدرتمند و نوین و جامع برای تضمین استانداردهای متعالی مراقبت های بالینی از طریق NHS و بهبود مستمر کیفیت خدمات.

- چارچوبی است که در آن سازمان های NHS با ایجاد محیطی که در  آن تعالی در مراقبت بالینی فراگیر خواهد بود، در مقابل بهبود مداوم کیفیت خدمات و حفظ استانداردهای بالای مراقبت مسئول می باشند (تعریف رسمی NHS). این تعریف قصد دارد که سه ویژگی کلیدی را تضمین کند:

- استانداردهای سطح بالای مراقبت

- مسئولیت و پاسخگویی واضح برای استانداردهای مذکور

- بهبود مستمر پایدار

طرح حاکمیت بالینی برای افزایش رضایت بیمار در مراکز درمانی با چهار محور افزایش پاسخگویی و رضایتمندی، استانداردسازی و تضمین کیفیت خدمات درمانی، بازآموزی کارکنان و اعتباربخشی اجرا می شود.
و لازم به ذکر است اجرای برنامه های طرح حاکمیت بالینی بدون مشارکت کلیه پزشکان ، پرستاران و کارکنان این مراکز قابل اجرا نمی باشد .

از ابتدایی‌ترین مکان‌هایی که خدمات بهداشتی ارایه می‌شود تا بالاترین سطوح فوق تخصصی باید کیفیت و ایمنی بیمار در تمام فرآیندها در نظر گرفته شود.

مکانیسم جدید و جامعی جهت ارتقاء دائم کیفیت خدمات و رعایت بالاترین استانداردهای ممکن در سازمان.هدف ایده حاکمیت بالینی اینست که محیطی را فراهم سازد که کارکنان  بخش سلامت به شکل منظم و مستمر به این مسئله فکر کنند که چگونه بهتر میتوانند کار کنند.

چارچوبی که سازمانهای ارائه دهنده خدمات سلامت را موظف به رعایت اصول تعالی خدمات بالینی نموده و از این طریق آنها را در مقابل حفظ و ارتقای کیفیت خدماتی که ارائه می دهند پاسخگو می گرداند.

حاکمیت بالینی فرصتی است برای یافتن راههای به حرکت در آوردن افراد با وضعیت سستی و رخوت فعلی به سمت فرهنگی چالش انگیزتر که در آن، آموزش فعال، صحبت کردن به همراه شنیدن و گوش کردن، و پرسیدن با هدف یادگیری و توسعه، موج می زند.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دولت‌ها و نظام های سلامت درگیر فرآیندهایی هستند که هدف آنها حفظ و ارتقای مداوم کیفیت خدمات سلامتی است

هر نظام ارتقای کیفیتی باید ملزومات و شرایط فرهنگی و نظام سلامت کشور را در نظر گرفته و به اصطلاح بومی باشد. در این میان مفهومی با عنوان حاکمیت خدمات بالینی  در کشورهای دیگر آزمون موفقی داشته و مورد توجه قرار گرفته است

بنا بر تجربه‌های موجود در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی انتظار می‌رود حاکمیت خدمات بالینی مکانیسم بهتری برای ارتقاء کیفیت خدمات در بخش سلامت باشد.

اجزاء حاکمیت بالینی :

•       کارکرد ایمن (مدیریت خطر در پزشکی) risk management               

•       ممیزی اتفاقات مهم                  signification event audit

•       ممیزی بالینی     Clinical Audit                                                     

•       سنجش اثربخشی بالینی      Clinical effectiveness                             

•       رسیدگی و درس گیری از شکایات learning from complaints         

•       توجه به بیماران و همراهان involving patients and careers              

•       آموزش و توسعه                staff training & Development